Eeuwenoude schuur behoudt authentiek karakter dankzij geothermie

Al tweehonderd jaar lang geldt de oude, indrukwekkende schuur van het Hof van Beieren als een monument in Zemst. Haar authentieke karakter bewaren stond voorop bij de ombouw ervan tot beleefboerderij. De gloednieuwe geoTHERM perform bodem/water-warmtepomp van Vaillant vervulde die opdracht met glans.

Architect Raf Van Hulle, die gepassioneerd is door duurzaamheid en technologie, toverde een authentieke schuur in Zemst om tot een beleefboerderij. Naast een brasserie en een buurtwinkel, die mee gerund zullen worden door mensen met een beperking, omvat het gebouw ook vergaderruimtes waarvan er een kan dienstdoen als refter. “Het concept draait volledig rond de kernwaarden inclusie, natuur, korte keten en duurzaamheid. Dit is bovendien een waardevol gebouw van 200 jaar oud, dat al zo lang zijn dienst bewees. Dan ga je niet op zoek naar een tijdelijke oplossing voor verwarming op basis van fossiele brandstof. Geothermie was voor mij gewoon vanzelfsprekend”, zegt Raf.

Duurzame oplossing

Voor die geothermische verwarmingsoplossing sprak Raf Bumaco Duffel aan, al meer dan 25 jaar specialist in koeltechnieken en HVAC. “Wij kregen de expliciete vraag naar een duurzame oplossing op basis van hernieuwbare energie die het karakter van het gebouw zou respecteren”, zegt Kurt Olbrechts, manager Bumaco Duffel. “Om dat zoveel mogelijk te behouden en binnen noch buiten oneigen elementen zoals convectoren, radiatoren of de buitenunit van een warmtepomp te hoeven toevoegen en vanuit ecologisch oogpunt is gekozen voor geothermie in combinatie met vloerverwarming.”

Volle muren van weleer

Bijzonder aan dit project is dat er met een bufferzone gewerkt wordt. In een brasserie of vergaderruimte moet je altijd een aangename temperatuur kunnen garanderen, maar voor een buurtwinkel die groenten verkoopt volstaat 15°C en deze dient als beschermende buffer rondom de verwarmde ruimten. Daardoor hoefden niet alle muren geïsoleerd te worden en kunnen de oude muren in hun volle ruwheid blijven.

Bovendien kan de thermische massa van de muren in de zomer zo benut worden voor nachtkoeling zodat die niet volledig afhankelijk is van de warmtepomp. De vloer en tussenverdiepingen zijn wel grondig geïsoleerd, de poorten zijn opengezet en zijn nu lichtvangers voorzien van hoogrendementsglas. Alle ramen werden vernieuwd en de volle muren van weleer beschikken ook al over een behoorlijke isolerende waarde.

Vaillant in het vizier

“Toch vraagt de verwarming van zo’n groot commercieel gebouw natuurlijk nog altijd om een aanzienlijk vermogen. De grote uitdaging zat bovendien in het feit dat de technische ruimte onvoldoende plaats bood voor een cascade-installatie”, vertelt Christophe Pieters, projectleider bij Bumaco Duffel. “Daardoor kwamen we eigenlijk vrij snel bij Vaillant uit”, vult Kurt aan. “Wij zijn al 25 jaar actief in de warmtepompsector en waren daarbij tot nog toe vooral op lucht/water-oplossingen gericht. Door de richting die Vaillant de laatste jaren is ingeslagen op het vlak van warmtepompen komen ze steeds vaker in ons vizier. Zeker voor geothermie en al helemaal voor grotere vermogens.”

Stevige ondersteuning

Bumaco Duffel nam contact op met Nico Van den Bergh, accountmanager bij Vaillant: “De timing zat perfect, want zo’n half jaar later zou onze gloednieuwe geothermische warmtepomp voor grotere vermogens op de Belgische markt komen: geoTHERM perform.” “Nico hielp ons vervolgens verder met de selectie van alle toestellen en benodigdheden en de volledige uitwerking van het concept”, vertelt Christophe. “Toen er voor het buffervat leverproblemen optraden, ging hij ook net dat stapje- verder om die alsnog ter plaatse te krijgen. Bij Yannick De Mol, Sales Engineer bij Vaillant, konden we terecht met al onze technische vragen met betrekking tot aansluitingen, het correct op elkaar afstemmen van alle onderdelen en toebehoren of andere vereisten voor de installatie.” In de opstartfase kwamen Daniël Ryssen, een van Vaillants hoofdtechniekers en Sybe-Jan Hoekstra - Product Service manager, die allebei heel veel ervaring hebben met warmtepompen ook nog ter plaatse ter ondersteuning.

Eén enkele warmtepomp met groot vermogen

Christophe legt uit dat het Hof Van Beieren vier verwarmingszones telt die volledig voorzien zijn van vloerverwarming. Met een eigen VRT 310-regelaar kan elke kring apart bediend worden voor zowel verwarming als free cooling via twee stuurmodules VR 640 die de vier gemengde pompgroepen aansturen. Die halen hun energie uit een allSTOR plus VPS-buffervat van 1.000 liter.

Het hoofdcomponent van de installatie, de geoTHERM perform VWS 400/3 S1 bodem/water-warmtepomp met een vermogen van 40 kW, houdt dit buffervat op temperatuur. Om het nodige vermogen te behalen, waren zeven boringen van elk 110 meter diepte vereist. De grootte en de ligging op het terrein gaven de mogelijkheid om ze alle zeven aan de achterkant uit te voeren. Een eloBLOCK VE 9/14 EU-weerstand is voorzien als back-up en een extra warmtewisselaar zorgt voor de free cooling in de zomer.

Past perfect in het plaatje

“Geothermie biedt het Hof van Beieren een bijzonder ecologische oplossing die de beheerder zal toelaten om met minimaal verbruik een grote commerciële ruimte uit te baten”, aldus Christophe. “Het karakter en de tijdseigenheid van het gebouw zijn bovendien bewaard doordat er voor verwarming binnenin noch aan de buitengevel ontsierende moderne elementen vereist waren, zoals radiatoren of een rookgaskanaal. Bezoekers kunnen in de winter dan weer genieten van het optimale warmtecomfort dat vloerverwarming biedt en in de zomer van de free cooling die voor warmteregeneratie zorgt.” Dit geoTHERM perform-exemplaar is een van de drie allereerste die in België geïnstalleerd zijn. “Dat deze warmtepomp bovendien deel mag uitmaken van zo’n mooi project en totaalconcept is toch ook iets om trots op te zijn”, vindt Nico.