Wat is het verschil tussen zonnepanelen en zonnecollectoren?

Je ziet steeds vaker zonnepanelen opduiken op daken van huizen en bedrijfsgebouwen. Logisch, want zonne-energie heeft een cruciale rol bij de energietransitie waarbij duurzamer verwarmen een belangrijke factor is. Toch zijn niet alle zonnepanelen dezelfde. Sterker nog, sommige panelen die je op daken aantreft, zijn zelfs geen fotovoltaïsche zonnepanelen, maar zonnecollectoren. Het verschil tussen beide leggen we je graag uit in dit artikel.

Enerzijds fotovoltaïsche zonnepanelen …

Veruit het bekendst zijn de fotovoltaïsche zonnepanelen, kortweg zonnepanelen of PV-panelen genoemd. De afkorting ‘PV’ verwijst daarbij naar de Engelse benaming ‘photovoltaïc panels’. Dit type panelen zet zonne-energie om in elektriciteit. Die opgewekte energie kun je dan in je woning gebruiken, bijvoorbeeld voor je huishoudelijke apparaten, verlichting, elektrische wagen of warmtepomp.

Als je een groot oppervlakte PV-panelen kunt leggen, krijg je bij zonne-installaties vanaf 2021 voor de geïnjecteerde elektriciteit (de geproduceerde elektriciteit en niet op het moment zelf verbruikte) op het net, zelf een vergoeding ook wel injectietarief of terugleveringsvergoeding genoemd. Op deze manier kan je bijvoorbeeld de elektriciteitskosten voor een warmtepomp aanzienlijk verminderen.

… anderzijds zonnecollectoren

Minder bekend, maar zeker ook erg interessant, zijn thermische zonnepanelen of zonnecollectoren. Die lijken op PV-panelen, maar ze zetten zonne-energie niet om in elektriciteit, maar in warmte. Thermische zonnepanelen worden gekoppeld aan een zonneboiler en verwarmen zo op een duurzame manier het water voor je douche- of bad.

Een zonneboiler kun je combineren met een condensatieketel of warmtepomp. Als de zonnecollectoren onvoldoende energie kunnen opwekken om het water in de zonneboiler te verwarmen springt de ketel of de warmtepomp bij en kun je toch van een maximaal comfort genieten. Bij de combinatie met een verwarmingsketel zal je tot 60% besparen op de productie van warm water.

Zonnepanelen of zonnecollectoren?

In principe hoef je niet te kiezen tussen zonnepanelen of zonnecollectoren. Heb je vroeger al geïnvesteerd in zonnepanelen om een gedeelte van je elektriciteit zelf te produceren, maar heb je nog plaats over op je dak? Dan kun je die beschikbare ruimte gerust invullen met zonnecollectoren die je combineert met een zonneboiler. Zo kun je zowel elektriciteit opwekken als water verwarmen op zonne-energie. Bij zonnecollectoren heb je één tot drie panelen nodig, afhankelijk van de grootte van de zonneboiler.

Is het je enkel om warmwaterproductie te doen? Dan zijn zonnecollectoren in combinatie met een zonneboiler een uitstekende optie. Op die manier kun je op een zonnige dag met een gerust gemoed nog iets langer onder de douche blijven staan, zonder dat de kosten oplopen.

Denk je eraan om een warmtepomp in huis te halen om je woning te verwarmen en te koelen én om sanitair warm water mee te produceren? Dan zijn fotovoltaïsche zonnepanelen een prima aanvulling om je installatie nóg duurzamer te maken. De elektriciteit die nodig is om je warmtepomp te laten werken kun je dan namelijk voor een groot gedeelte zelf produceren met zonne-energie. Door een slimme sturing kun je bovendien het verbruik van de warmtepomp en de elektriciteitsproductie laten matchen.

Panelen plaatsen op je dak: waarop moet je letten?

Ben je helemaal overtuigd om zonnepanelen, -collectoren of beide op je dak te plaatsen? Dan moet je natuurlijk eerst nagaan of je dak daarvoor wel geschikt is. Op de Zonnekaart Vlaanderen of Zonnekaart Brussel kun je dit makkelijk controleren. Je vult je adres in en krijgt meteen te zien hoeveel je jaarlijkse productie zou bedragen, hoeveel je zou besparen, wat de terugverdientijd is en hoeveel de klimaatwinst bedraagt. Let wel: dit is slechts een ruwe inschatting. Voor gedetailleerde berekening neem je het best contact op met een installateur.

Daarnaast geeft de site van de Zonnekaart je nog tips voor een optimale plaatsing van de panelen.

Zowel voor de installatie van PV-panelen als van zonnecollectoren zijn er enkele vuistregels:

• De meest geschikte plaats is het dak van je huis.
• Het dak is bij voorkeur naar het zuiden gericht. Maar ook met een oriëntatie naar het oosten of het westen zijn zonnepanelen mogelijk. Omdat je vooral ’s morgens en ’s avonds elektriciteit verbruikt, kun je door een hoge zelfconsumptie nog altijd een mooi rendement van meer dan 80% behalen.
• Een hellingsgraad van 15 tot 50° is aangewezen.
• Zowel een plat als een schuin dak zijn geschikt voor zonnepanelen. Er zijn speciale accessoires verkrijgbaar om de zonnenpanelen op een plat dak de perfecte hellingsgraad te geven.
• De panelen mogen zo weinig mogelijk schaduw vangen.
• Het dak moet in goede staat zijn en het gewicht van de panelen kunnen dragen.

Ten slotte nog dit: voor de plaatsing van zonnepanelen op een plat of schuin dak is meestal geen vergunning nodig, tenzij er specifieke voorschriften gelden zoals verkavelingsvoorschriften, bijzondere plannen van aanleg, ruimtelijke uitvoeringsplannen of bepalingen voor cultuurhistorisch beschermde gebouwen. Informeer je dus altijd eerst bij je gemeente om na te gaan of er zulke voorschriften gelden.